نگهداری از نوزادان : ترفندهای مراقبت از نوزاد برای تازه مادران (مراقبت اولیه تا مراقبت جسمی)

نگهداری از نوزادان : از مراقبت اولیه تا مراقبت جسمی

نگهداری از نوزادان برای مادرانی که انتظار اولین نوزاد خود را می کشند همواره با نگرانی همراه است. برخی مادران شاید تا تولد اولین نوزاد خود حتی نوزاد یک روزه را هم از نزدیک ندیده باشند! البته استرس تولد نوزاد برای برخی مادران که نوزاد دوم یا سوم خود را به دنیا می آورند هم وجود دارد زیرا تولد هر نوزاد تجربه ای جدید است. اگر نکات و روش های مراقبت از نوزادان در روزهای اول تولدشان را بدانید می توانید این روزها را با آرامش بیشتری سپری کنید. تازه مادران می دانند بهترین فردی که به آنها در امر مراقبت از نوزاد کمک می کند مادرشان است. اما وی نیز پرستار کودک حرفه ای نیست. مطمئناً مادر شما بسیاری از ترفندهای نگهداری از نوزادان را نمی داند.

در این مقاله از سایت موسسه مشاوره و خدمات پرستاری برنا، روش هایی در نگهداری از نوزادان را در بخش های زیر به شما آموزش می دهیم:

• نکات مربوط به مراقبت های اولیه از نوزادان
• نکات مربوط به مراقبت های جسمی از نوزادان

نکات مربوط به مراقبت های اولیه از نوزادان

والدین ، بعد از به دنیا آمدن نوزادشان به اطلاعات دقیق و درستی برای سوالات خود احتیاج دارند. یکی از مهم ترین نکاتی که باید به آن توجه کنید : (در هیچ شرایطی به گفته‌ها و شنیده‌های اطرافیان و باورها و راهنمایی‌های غلط اعتماد نکنید.) ما در این بخش از مقاله مراقبت های اولیه از نوزاد را با شما به اشتراک می گذاریم که شامل موارد زیر می باشد:

1. شیردهی
2. تعویض پوشک نوزاد
3. آروغ زدن نوزاد
4. مراقبت از بند ناف نوزاد
5. سوختگی بعد از ادرار
6. نکات مربوط به لباس ها و شستن لباس نوزاد
7. قنداق کردن نوزاد آری یا خیر؟
8. اولین حمام نوزادان
9. دمر خواباندن نوزاد

۱ – نکات مربوط به شیردهی جهت نگهداری از نوزادان

تغذیه نوزاد با شیر مادر موضوع مهمی است که بر کسی پوشیده نیست. پزشکان و کارشناسان حوزه نوزاد همواره مادران را به تغذیه نوزاد با شیر خودشان تشویق می کنند. برخی بیمارستان ها به مادران چگونگی یک شیردهی صحیح را آموزش می دهند. برای شیردهی به نوزاد باید صبور و پرحوصله باشید.

نکات زیر را برای یک شیردهی موفق در نظر داشته باشید:

• شرکت در کلاس های آمادگی زایمان و نگهداری از نوزاد
• فرا گرفتن روش‌های و وضعیت های شیردهی از پزشک، پرستار یا مادران دیگر
• مطالعه در زمینه تغذیه با شیر مادر برای نوزاد
• لازمه تماس پوستی نوزاد با مادر از لحظه تولد و تغذیه نوزاد با شیر مادر
• شیردهی به نوزاد طبق تقاضای نوزاد
• توجه به سینه‌گیری درست نوزاد
• نوزادان در شش ماه اول تولد غیر از شیر مادر و قطره ویتامین ( در صورت تجویز پزشک) ، به هیچ غذا یا مایع دیگری نیاز ندارند.
• لازمه استراحت مادر برای شادابی و سلامت و تغذیه کافی و مقوی مادر شیرده

۲- نکات مربوط به تعویض پوشک جهت نگهداری از نوزادان

تعویض پوشک نوزاد از جمله مهمترین کارها در زمینه مراقبت از کودک است. مادرانی که نوزاد و کودک زیر ۲ سال دارند روزانه ممکن است تا ۱۰ بار نیز پوشک کودک را عوض کنند!  بیشتر والدین نگران تعویض پوشک بچه هستند. شما در مرحله اول باید طریقه تعویض پوشک و زمان تعویض پوشک را بدانید. پوشکی که مرطوب است می تواند باعث جوش زدن پوست شود. اسید موجود در روده باعث آزار و آسیب رسیدن به پوست نوزاد می شود. برای افرادی که تجربه مادری ندارند پوشک نوزاد تنها یک جسم پر از آلودگی در خانه است که سعی دارند سریعا از آن خلاص شوند. اما مادران می دانند که از اوضاع مزاجی گرفته تا سلامت سیستم ایمنی بدن کودک را می توان با آن بررسی کرد.

وضعیت طبیعی دفع ادرار نوزاد در روز

• کودک شیرخوار معمولا بین ۴ تا ۱۰ بار در روز ادرار می‌کند.
• در هوای گرم یا در صورت تب نوزاد، دفع ادرار ممکن است به نصف میزان طبیعی برسد.
• اگر علائمی مبنی بر ناراحتی کودک هنگام دفع ادرار مشاهده کردید، به پزشک مراجعه کنید.
• رنگ ادرار نوزاد سالم، از زرد کمرنگ تا پررنگ متغیر است، ادرار تیره تر، غلظتش بیشتر است.
• غلظت تیره به دلیل کمبود مایعات بدن نوزاد اتفاق می افتد.
• رنگ صورتی پوشک نوزاد به دلیل غلظت بیش از حد ادرار است.
• در صورت ادامه پیدا کردن رنگ صورتی ادرار باید با متخصص اطفال مشورت کنید.
• وجود خون در ادرار نوزاد طبیعی نیست و باید متخصص کودکان در میان بگذارید.

آموزش کامل تعویض پوشک نوزاد:

• دست‌هایتان را تمیز بشویید و خشک کنید.
• کودک را روی حوله یا زیرانداز بگذارید.
• پوشک کثیف را باز و هر دو مچ پای کودک را با یک دست گرفته و آرام بلند کنید.
• پوشک کثیف را بردارید و جایی بگذارید تا بقیۀ محل را کثیف نکند.
• اگر کودک پسر است، شاید بهتر باشد آلت تناسلی او را با یک پارچۀ تمیز یا حوله بپوشانید تا روی شما یا خودش ادرار نکند.

تمیز کردن کودک حین تعویض پوشک نوزاد

• اگر در پوشک مدفوع هست، از بخش تمیز پوشک قبلی برای پاک کردن باسن کودک استفاده کنید.
• قسمت جلوی ناحیۀ تناسلی را با تکه‌ای پنبه که با آب مرطوب کرده‌اید، تمیز کنید.
• اگر کودک دختر است، ناحیه تناسلی را از جلو به عقب تمیز کنید تا میکروب‌ها به واژن وارد نشود.
• اگر کودک مدفوع کرده است، یک تکه پنبۀ دیگر را مرطوب کنید و باسن او را کامل تمیز کنید.
• حتماً چین‌های ران و باسن کودک را تمیز کنید.
• در مورد پسرها، چین‌های زیر آلت تناسلی را نیز تمیز کنید.
• اجازه دهید پوست کودک با جریان هوا خشک شود یا با حوله نرم و تمیز، آرام خشکش کنید.
• برای کمک به درمان یا جلوگیری از حساسیت به پوشک، می‌توانید پماد سوختگی یا وازلین بچه به پای نوزاد بزنید.

نحوه صحیح تعویض پوشک نوزاد

• بعد از تمیز شدن کامل پاها، او را بلند کرده و بخش پشتی پوشک را زیرش بگذارید.
• بالای نیمۀ پشتی پوشک باید تا کمر کودک برسد.
• نیمۀ جلویی پوشک تمیز را تا شکم کودک بالا بیاورید.
• برای نوزادان پسر، آلت تناسلی او را رو به پایین قرار ‌دهید تا احتمال کمتری برای ادرار کردن روی قسمت بالای پوشک وجود داشته باشد.
• اگر کودک شما تازه متولد شده است، از پوشاندن ریشۀ بند ناف تا زمانی که خشک شود و بیفتد، خودداری کنید.
• مطمئن شوید بخشی از پوشک که بین پاهای کودک قرار می‌گیرد تا حد مناسبی باز باشد؛ جمع شدن زیاد می‌تواند باعث ناراحتی شود.
• چسب‌های هر دو طرف پوشک را ببندید.
• پوشک باید جمع‌وجور باشد، اما نه آن‌قدر تنگ که باعث آزار شود.
• اطمینان حاصل کنید که چسب‌ها به پوست کودک نچسبیده است.

۳ – آروغ زدن نوزاد

در صورتی که نوزاد شما در زمان شیر خوردن ناراحت است، خود را جمع می‌کند، یا سرش را عقب می‌کشد و گریه می‌کند، ممکن است به آروغ زدن نیاز داشته باشد. به‌طورکلی بهتر است بعد از شیر خوردن، دو تا سه آروغ از نوزاد گرفته شود. آروغ‌های کوچک نوزاد، هوای گیر کرده در معدۀ کودک را آزاد می‌کند، باعث آسودگی نوزاد می شود. هیچ قانونی وجود ندارد که نوزاد پس از هر تغذیه باید آروغ بزند. برخی از نوزادان خیلی آروغ می‌زنند، درحالی‌که نوزادان دیگر به ندرت به آن نیاز دارند.

روش‌های آروغ گرفتن از نوزاد

آروغ گرفتن از نوزاد راههای مختلفی دارد، اگر بعد از ۳۰ دقیقه استفاده از یک روش نتوانستید آروغ نوزاد را بگیرید، آن روش را رها کرده و روش دیگر را امتحان کنید.

روی سینه یا شانه

• سینۀ نوزاد را در برابر قفسۀ سینه خودتان نگه دارید، به طوری که چانه او روی شانه شما قرار بگیرد.
• با یک دست او را نگه دارید و با دست دیگر به آرامی به پشت او ضربه بزنید.
• قبل از امتحان این روش آروغ گرفتن، برای تمیز نگه داشتن لباس خود، یک پارچه روی شانه خود و حتی روی تمام پشتتان بیندازید.

بالاتر از شانه

• نوزاد را کمی بالاتر از شانه خود نگه دارید.
• شانۀ شما باید با شکم نوزاد تماس پیدا کند و فشار ملایمی بر شکم او ایجاد کند که باعث آروغ زدن شود.
• با یک دست او را نگه دارید و با دست دیگر به آرامی به پشت او ضربه بزنید یا پشت او را مالش دهید.
• یادتان باشد نوزاد را هرگز روی شانۀ خود خم نکنید.

نشسته در دامن

• نوزاد را در دامن خود بنشانید، طوری که پشتش به شما باشد.
• از یک دست برای نگه داشتن بدن او استفاده کنید.
• با  کف دست ، قفسۀ سینه او و به وسیله انگشتانتان با ملایمت چانه و فک او را نگه دارید.
• مراقب باشید که انگشتان خود را دور گلوی او قرار ندهید.
• کودک را کمی به جلو خم کنید و با دست دیگر به آرامی به پشت او ضربه بزنید یا پشت او را مالش دهید.

۴- مراقبت از بند ناف نوزاد

مراقبت از نوزادانی که به تازگی متولد شده اند کاری حساس و دشوار است. ناف نوزاد از بخش های حساس بدن اوست و نیاز به مراقبت خاصی دارد. در صورت عدم رعایت بهداشت و مراقبت صحیح ، بند ناف می تواند دچار عفونت شود.

نوزادان ممکن است دچار یکی از مسائل مربوط به بند ناف شوند :
عفونت بند ناف نوزاد
دیر جدا شدن بند ناف نوزاد

مهمترین روش پیشگیری از عفونت ناف رعایت بهداشت است. بند ناف باز است و در صورت تماس با مواد خارجی عفونت به وجود می آید. پرستار کودک و مادر هنگام تعویض پوشک نوزاد دقت داشته باشند تا قسمت بند ناف از پوشک بیرون باشد .فشار به بند ناف و آزاد نبودن آن باعث تجمع میکروب و ایجاد عفونت می شود.

از مهمترین روش های پیشگیری از عفونت ناف موارد زیر است:

• نوزاد لباس آزاد بپوشد تا بند ناف به شکم نچسبد.
• مادر برای تعویض پوشک نوزاد دستهایش را بشوید.
• به بند ناف روغن نمالید. ( رطوبت محیط مناسبی برای رشد میکروب است )
• برای زودتر افتادن بند ناف نوزاد به آن الکل ، پماد یا بتادین نزنید.

۵- سوختگی بعد از ادرار در نگهداری از نوزادان

سوختگی بعد از ادرار یا راش پوشک زمانی است که پوست کودک در ناحیۀ زیر پوشک ملتهب و قرمز به نظر می‌رسد. این عارضه یکی از رایج ترین مشکلات نوزادان است و به معنای سهل انگاری مادران نمی باشد. در ادامه این مقاله نشانه ها ، علل و درمان راش پوشک را بررسی می کنیم.

نشانه های سوختگی بعد از ادرار

• التهاب یا قرمزی پوست کودک در ناحیۀ زیر پوشک
• تورم پوست زیر ناحیۀ پوشک
• گرم بودن پوست ناحیۀ زیر پوشک هنگام لمس کردن نوزاد

علل ایجاد سوختگی بعد از ادرار

سوختگی بعد از ادرار می تواند علل مختلف داشته باشد ، از خوردن یک غذای جدید گرفته تا ادرار کودک .

• وجود رطوبت ایجاد شده روی پوشک
• وجود حساسیت شیمیایی در نوزادان نسبت به مواد شوینده و یا پوشک
• مصرف غذاهای جدید توسط نوزادان و تغییر دفعات و ترکیبات مدفوع
• مصرف آنتی بیوتیک ها در نوزادان یا مادران شیرده و کاهش تعداد برخی باکتری های سالم کنترل کننده قارچ

برخی روش های درمان راش پوشک

• تعویض مرتب پوشک و تمیز و خشک نگه داشتن پوست نوزاد.
• شستن صحیح ناحیه با آب گرم حین تعویض پوشک.
• درست خشک کردن پوست نوزاد با حرکات ضربه‌ای و ملایم حین تعویض پوشک.
• استفاده از پمادهای خوب محافظتی همچون وازلین غیرنفتی، محصولات حاوی لانولین و اکسید روی سفید ( با مشورت پزشک)
• هوا خوردن پای نوزاد در زمان هایی که دچار سوختگی شده است موثر می باشد.
• در صورت امکان در زمان وجود راش پوشک، استفاده از زیرانداز پلاستیکی و برهنه خوابیدن نوزاد
• در صورت وجود راش پوشک ، تغییر مارک پوشک یا شل بستن پوشک نوزاد.

۶- نکات مربوط به لباس ها و شستن لباس نوزاد

قبل از خرید لباس نوزاد در مورد آن کسب آگاهی کنید و از خرید لباس های اضافه پرهیز کنید. لباس های ساده بخرید زیرا لازم است در طول روز چندین بار آن را تعویض کنید. بهتر است لباس ها قابلیت شست و شو با ماشین لباسشویی را داشته باشد. در ادامه به نکات بیشتری پیرامون لباس مناسب کودکان می پردازیم.

نکات مهم در زمان خرید لباس نوزاد

• جنس لباس نوزاد باید نرم، راحت و بدون برچسب یا درزهای زبر باشد.
• تعیین سایز لباس نوزادان دشوار است. نوزادان به سرعت وزن می گیرند. بهترین کار این است که با تشخیص حدود وزن نوزاد توسط پزشک، فقط چند دست لباس‌ معمولی بخرید و خرید کلی را برای بعد از تولدش بگذارید بهتر است لباس نوزادان کمی گشاد و آزادتر باشد و به بدنش نچسبد و خیلی تنگ هم نباشد.
• تعداد لباس‌های نوزادان به قصد و توان شما برای تعداد دفعات شستن و در برخی موارد به میزان حساسیت و وسواس شما ارتباط دارد. ولی به‌طورکلی بهتر است بعد از تولد نوزادتان، از هر لباس چند دست داشته باشید.

نوع و تعداد مناسب لباس های نوزاد

لباس های نوزادان انواع مختلفی دارد. بهتر است هنگام خرید آنها به موضوع راحت تر پوشاندن لباس ها اهمیت بدهید. رایج ترین نوع لباس های نوزادان شامل موارد زیر است:

لباس سرهمی نوزادان

سرهمی ها برای خواب و بازی مناسب‌ است. نوزادان اغلب در ماه‌های اول تولد خواب هستند و این لباس‌ها کارایی زیادی دارد. اگر نوزاد در زمستان به دنیا آمد شما به یک دست لباس‌ سرهمی پشمی برای گرم نگه داشتن او نیاز دارید.

بلوز نوزادان

برای نگهداری از نوزادان در تابستان به تی‌شرت‌های گشاد و در زمستان به یقه‌اسکی‌ نیاز دارید. بهتر است بلوزها کنار گردن دکمه دار باشند تا راحت از سر نوزاد پایین بروند. همچنین می توانید از بلوزهایی استفاده کنید که پایین شورت دار هستند.

شلوار مناسب نوزادان

مزیت داشتن شلوار برای نوزادان این است که در صورت کثیف شدن می توانید فقط شلوار نوزاد را عوض کنید. شلوارهای کمر کشی برای نوزادان مناسب تر است.

ژاکت نوزادان

این نوع لباس برای نگهداری از نوزادان در فصول سرد کاربرد دارد. برای نوزادان بهتر است لباس را از سر به او نپوشانید و از ژاکت های دکمه دار استفاده کنید.

پتوی لباسی نوزادان

این نوع پتوها در زمان خواب نوزاد مورد استفاده قرار می گیرند برای پیشگیری از خطر سندروم مرگ ناگهانی نوزاد و جایگزین مناسبی برای پتوهای سنتی هستند. جنس این پتوها پشمی یا پنبه ای است و بدون آستین هستند. بسته به آب و هوای محل زندگی شما و فصلی که نوزاد در آن به دنیا آمده، ممکن است به این پتوها نیاز داشته باشید.

جوراب نوزادان

تعدادی جوراب برای داخل خانه و تعدادی جوراب پشمی بلند برای گرم نگه داشتن پای نوزاد تهیه کنید.

کلاه نوزادان

نوزاد متولد تابستان به کلاه لبه‌پهن احتیاج دارد. نوزاد متولد زمستان به کلاه نرم و گرمی که گوش‌ها را بپوشاند نیاز دارد.

شست‌وشوی صحیح لباس نوزادان

• شستن لباس نوزادان در اولین فرصت بعد از کثیف شدن
• استفاده از آب گرم برای شستن لباس‌های بدون لکه
• از بین بردن لکه روی لباس ها با آب سرد.
• توجه به دستور شست و شوی لباس ها قبل از گذاشتن لباس‌ در ماشین
• پرهیز از مصرف وایتکس و سفیدکننده‌ها برای شستن لباس نوزاد
• پرهیز از مصرف نرم‌کننده‌ها برای شست‌وشوی لباس نوزادان
• آبکشی صحیح لباس نوزاد در صورت شست و شوی دستی
• استفاده از آفتاب و هوای آزاد برای خشک کردن لباس نوزادان
• پرهیز از خشک کردن لباس‌ها در حمام

پوشاندن لباس نوزادان

• پرهیز از پوشاندن لباس‌های با یقه تنگ یا دارای بند و کراوات
• اطمینان از محکم بودن دگمه‌ها و تکه‌های تزیینی لباس نوزادان
• پرهیز از تحت فشار قرار گرفتن نوزاد هنگام لباس پوشیدن
• باز کردن همه دگمه‌ها برای راحت تر بودن نوزاد
• پوشاندن بلوز و شلوار نوزاد ابتدا از آستین و پاچه
• سرگرم کردن و صحبت کردن با نوزاد هنگام لباس پوشاندن

۷- قنداق کردن نوزاد آری یا خیر؟

فلسفه قنداق کردن هنگام نگهداری از نوزادان در قدیم برای گرم نگه داشتن نوزادان بوده است. قنداق کردن با پتو یا پارچه ضخیم انجام می شده است. مضرات آن برای نوزادان ایجاد مشکلاتی در مفصل ران بوده است و باعث گرم شدن بیش از حد بدن نوزادان می شده است. به همین دلیل بیشتر پزشکان قنداق کردن را مناسب نمی دانند. بیشتر نوزادان معمولاً با کمی تکان ملایم و با ملایمت راحت‌تر آرام می‌شوند و نیازی به قنداق نیست.

مضرات قنداق کردن نوزادان

خطر مرگ ناگهانی نوزاد

یکی از علل مرگ ناگهانی نوزادان قنداق کردن نوزاد است. قنداق کردن باعث ایجاد گرمای بیش از حد در بدن نوزاد میشود و به شدت خطرناک است.

خطر دررفتگی مفصل ران

قنداق کردن نوزاد ممکن است سبب عواقب ناخوشایندی برای مفصل ران بشود. این خطر برای نوزادانی با سابقۀ خانوادگی، زایمان در وضعیت بریچ و جنسیت دختر بیشتر است.

ایجاد مشکل در رشد کودک

قنداق‌ کردن نوزاد را قبل از شروع به غلتیدن یا بعد از یک ماهگی متوقف کنید.

خطر خفگی نوزاد به دلیل غلتیدن روی شکم

در صورت بسته بودن دست و پای کودک و غلتیدن وی ، ممکن است راه تنفسی نوزاد بسته شود. مهم ترین مسئله در مورد نوزادان این است که نمیدانید چه زمانی شروع به غلتیدن می کنند.

8-اولین حمام نوزادان

بهتر است در روزهای اول تولد به تمیز کردن بدن نوزاد با یک اسفنج نرم و مرطوب بسنده کنید. صورت و دست‌های نوزاد را با کمی آب بشویید. در زمان تعویض پوشک نوزاد ناحیۀ تناسلی را به‌ طور کامل تمیز کنید. توصیه میشود تا قبل از افتادن ریشه بند ناف ، نوزاد را در آب غوطه‌ور نکنید. پس از اینکه ریشۀ بند ناف خشک شد و افتاد و آن ناحیه کاملاً بهبود یافت، شما می‌توانید هر چند روز یک بار نوزاد خود را حمام دهید.

نکات ضروری و ایمنی حمام کردن نوزاد:

• استفاده از وان کودک یا لگن پلاستیکی و پر از آب گرم
• اطمینان از تمیزی وان یا لگن
• عدم استفاده از روشور یا سینک ظرفشویی
• استفاده از آب گرم برای شست و شوی نوزاد
• استفاده از صابون و شامپو به مقدار بسیار کم
• به دلیل خطر عفونت های مجاری عدم استفاده از کف زیاد در وان
• رها نکردن نوزاد در حمام حتی برای یک ثانیه ( نوزادان ممکن است در عمق کمتر از دو سانتی‌متر آب و در کمتر از ۶۰ ثانیه خفه شوند.)
• نوزادان خیس بسیار لیز هستند ، خیلی مراقبشان باشید.
• خارج کردن وسایل برقی قبل از شروع شست‌وشوی نوزاد

حمام کردن نوزادان چه مراحلی دارد؟

• آماده سازی صابون نوزاد، دو اسفنج حمام نوزاد، یک فنجان پلاستیکی و یک حوله
• آماده سازی پوشک تمیز و لباس نوزاد برای بعد از حمام.
• اطمینان از دمای مناسب اتاق و حمام
• پر کردن لگن یا وان کودک از آب گرم بین ۵ تا ۸ سانتی متر
• خارج کردن لباس های نوزاد در حمام از تنش
• در صورت گریه کردن کودک ، برای دادن احساس امنیت ، بگذارید در ابتدای حمام پوشک به تنش باشد.
• نوزاد را از قسمت پا وارد آب کنید.
• تکه دادن پشت سر و گردن نوزاد به یکی از دست‌هایتان
• برای جلوگیری از احساس سرما ، آب ریختن به روی نوزاد در طول حمام به کمک فنجان
• استفاده از صابون مخصوص نوزاد ، به مقدار کم
• استفاده از یک اسفنج نرم یا دست برای شستن صورت و بدن نوزاد
• شستن پوست سر با یک لیف مرطوب یا آغشته به کمی شامپو بچه
• پس از آبکشی لیف از آن برای تمیز کردن چشم و صورت استفاده کنید.
• برای پاک کردن گوشه و کنار سوراخ‌های بینی یا چشم کودک از مخاط خشک شده از لیف استفاده کنید.
• انجام یک شست و شوی معمولی برای اندام تناسلی نوزاد
• آبکشی نوزاد با ریختن فنجان‌ آب روی او
• برای بیرون آوردن نوزاد کمک گرفتن از یک دست برای سر و گردن و دست دیگر برای باسن
• استفاده از حوله کلاهدار برای خشک کردن نوزاد
• پوشاندن پوشک و لباس های نوزاد

9- دمر خواباندن نوزاد

بهترین حالت خوابیدن نوزادان روی پشت و کمرشان است که ایمن ترین نیز می باشد و کودک از خطر خفگی در امان خواهد بود. نوزادان زمانی که قادر به غلت زدن می شوند با حالت قرارگیری روی شکم راحت‌تر هستند. کودک در طول ماه‌های بعدی زندگی و بزرگ شدن، دمر خوابیدن را یاد می‌گیرد و به آن عادت می کند. برای دمر قرار دادن کودک عجله نکنید.حالت دمر خوابیدن هم مانند قنداق کردن نوزاد می تواند باعث خطر مرگ ناگهانی شود. دمر خوابیدن نوزاد خطرات زیادی دارد که به برخی از آنها می پردازیم.

ایجاد حس ناراحتی در نوزاد:

• این حالت خوابیدن برای نوزاد تازگی دارد.
• این حالت برای نوزاد از لحاظ جسمی آزاردهنده است.
• تنفس نوزاد در این حالت بسیار دشوار است.

 

دمر خوابیدن و استفراغ نوزادی یا ریفلاکس اسیدی:

• این حالت خوابیدن باعث بالا آوردن و استفراغ کودک یا ریفلاکس محتویات معدۀ نوزاد می شود.

دمر خوابیدن و ارتباط آن با خفگی :

• دمر خوابیدن نوزاد در شب یکی از علل سندروم مرگ ناگهانی است.

نکات مربوط به مراقبت های جسمی نوزادان

اولویت های نگهداری از نوزادان را با هم بررسی کردیم . بعد از آن مراقبت از جسم و بدن نوزاد اهمیت دارد. در این بخش از مقاله اطلاعاتی مفید در زمینه مراقبت های جسمی را بررسی می کنیم.

مراقبت های جسمی نوزادان شامل موارد زیر است:

1. کوتاه کردن ناخن‌‌های نوزاد
2. تمیز کردن گوش‌های نوزاد
3. تخلیه بینی نوزاد
4. پودر بچه آری یا نه ؟

۱ –کوتاه کردن ناخن ها

کوتاه کردن ناخن نوزادان از شایع ترین دغدغه های والدین است. انگشت های نوزادان کوچک است و گرفتن ناخن نوزاد دشوار به نظر می رسد. ناخن های نوزاد نرم‌ و تیز است و می‌تواند صورت شما یا خودش را خراش بدهد. این ناخن های کوچک به سرعت رشد می کنند و گاهی لازم است چندبار در هفته آنها را کوتاه کنید. با رعایت نکات زیر می توان این کار را با آرامش و به راحتی انجام داد.

• بهتر است اینکار را زمانی انجام دهید که کودک خواب است.
• قبل از کوتاه کردن ناخن نوزاد دست‌هایتان را تمیز بشویید.
• از ناخن گیر ظریف، ناخن گیر مخصوص نوزاد یا قیچی نوزاد استفاده کنید.
• در محیطی قرار بگیرید که نور کافی وجود داشته باشد.
• دست کودک را هنگام کوتاه کردن ناخن‌ها در دست نگه دارید.
• کوتاه کردن ناخن‌های دست را موازی با انحنای انگشت انجام دهید.
• از یک سوهان ظریف برای هموار کردن گوشه های تیز استفاده کنید.
• این کار را برای ناخن های پا تکرار کنید.
• بهتر است در چند هفتۀ اول فقط از سوهان استفاده کنید.
• در صورت بریدگی نوک انگشت نوزاد ، محل را زیر آب سرد بگیرید.
• بعد از خشک کردن محل را با یک دستمال تمیز یا باند استریل ببندید.
• محل را با کمی فشار نگه دارید.
• خونریزی معمولاً بعد از چند دقیقه قطع می‌شود.
• از چسب زخم استفاده نکنید ، زیرا به سرعت کثیف میشود ؛ یا ممکن است نوزاد آن را به دهان برده ، قورت بدهد و باعث خفگی اش بشود.

۲ – تمیز کردن گوش‌های نوزاد

در تمام سنین جمع شدن جرم در گوش شایع است. پاک کردن گوش خارجی با یک لیف یا دستمال نرم مشکلی ندارد.اما بهتر است هرگونه جرم موجود در داخل کانال گوش را به حال خود رها کنید. دلیل وجود موم گوش ، حفاظت طبیعی از کانال گوش است. استفاده از هر ابزاری برای پاک کردن جرم گوش ها فقط ممکن است باعث عقب تر رفتن و عفونت گوش شود. گاهی اوقات در اثر تمیز کردن گوش پرده گوش نوزاد پاره می شود. در صورت تجمع بیش از حد موم در گوش نوزاد لازم است ابتدا به پزشک اطفال مراجعه کنید. پزشک ممکن است در صورت نیاز قطره گوش تجویز کند.

چگونگی تمیز کردن گوش های نوزاد

مراحل تمیز کردن موم گوش نوزاد شامل موارد زیر است :

• یک لیف حمام نرم را با آب گرم مرطوب کنید.
• از آن برای تمیز کردن مومی که در اطراف گوش خارجی نوزاد جمع شده است، استفاده کنید.
• لیف، حوله یا گوش‌ پاک‌کن را هرگز در داخل گوش کودک فرو نکنید.
• بیشتر اوقات نیز هر نوع جرمی که قابل مشاهده باشد، خودبه‌خود می‌ریزد.

۳ –تخلیه بینی نوزاد

نوزادان قادر نیستند بینی خود را تمیز کنند. روش های مختلفی برای تمیز کردن بینی نوزادان وجود دارد. می‌توان بینی نوزادان را با تنفس در بخار آب یا با قطرۀ بینی و یک وسیلۀ مخصوص که پوآر بینی نام دارد تمیز کرد. در ادامه این مقاله روش‌ها و مراحل تمیز کردن بینی نوزاد را بررسی می کنیم.

تمیز کردن بینی نوزادان با استفاده از قطرۀ‌ بینی

برای تمیز کردن بینی نوزادان قطره ای به نام سالین در دسترس است. برای استفاده از این روش به یک قطره‌ چکان تمیز احتیاج دارید.

مراحل زیر را انجام دهید:

• شستن دست ها
• خواباندن نوزاد به پشت
• سر نوزاد را به عقب بدهید.
• از یک حولۀ لوله‌شده زیر سر نوزاد استفاده کنید.
• از محلول سالین در هر سوراخ یک قطره بچکانید تا مخاط را رقیق کند.
• ۲۰ ثانیه پس از ریختن قطره سر نوزاد را ثابت نگه دارید.
• سوراخ های بینی را خیلی آرام ماساژ دهید.
• اجازه دهید مخاط بینی به آرامی خارج شود.
• اطراف سوراخ های بینی را با گوش پاکن نرم تمیز کنید.
• به هیچ عنوان گوش پاکن را داخل سوراخ های بینی نوزاد نکنید.
• از این قطره بیش از ۴ روز پشت سر هم استفاده نکنید.
• برای نوزادان از اسپری استفاده نکنید زیرا احتقان بینی را بیشتر می کند.

تمیز کردن بینی نوزادان با استفاده از پوآر بینی

روش دیگر تمیز کردن بینی نوزاد پوآر است که حتما لازم نیست با قطره سالین استفاده شود. این روش بهتر است هنگامی استفاده شود که مخاط بینی خشک است. برای تمیز کردن بینی بوسیله پوآر و بدون قطرۀ سالین مراحل زیر را طی کنید:

• شستن دست ها
• تخلیه هوای پوآر با فشار حباب آن
• وارد کردن نوک پوآر داخل حفره های بینی
• اجازه دهید حباب باز شود تا مخاط را جمع کند.
• پوآر را از بینی نوزاد خارج کنید.
• با چند بار رها کردن حباب، مخاط را به بیرون فشار دهید.

۴_  پودر بچه آری یا نه ؟

پودر بچه ماده ای است که از نظر والدین ضروری است ولی می تواند مشکلاتی را برای نوزادان به وجود آورد. مشکلات مربوط به پودر بچه به دلیل وارد شدن ذرات آن به درون سیستم تنفسی و ریه نوزادان است. جلوگیری از معلق شدن ذرات پودر بچه در هوا هنگام استفاده بسیار سخت است. مقدار کمی از پودر نیز می‌تواند ریه کوچک کودک را تحریک کند، به ‌ویژه اگر کودک ریسک بالایی برای بیماری‌های تنفسی دارد.

روش صحیح استفاده از پودر بچه

• در صورتی که کودک در معرض مشکلات تنفسی نیست می توانید به روش های زیر از پودر بچه استفاده کنید:
• پودر را در جایی خیلی دور از نوزاد روی کف دست خود بریزید.
• پودر بچه را هرگز مستقیم از قوطی پودر روی پوست نوزاد نریزید.
• قوطی پودر را دور از دسترس کودکان نگه دارید.
• از تجمع پودر بچه روی بدن نوزاد پرهیز کنید، زیرا باعث تحریک پوست می شود.
• در  هر بار تعویض پوشک پودری که در چین‌های پوست کودک تجمع کرده را بشویید.